‘Ook in België beleven we ons Taiwan-moment.’
Peter De Keyzer: ‘Waar denk je aan als we het over Taiwan hebben?’ Stelde ik vijf jaar geleden deze vraag aan een groep mensen, dan hadden ze het ongetwijfeld over een eilandstaat, een democratie, een kleine open economie, hoogtechnologische export en in de buurt van China. Stel ik diezelfde vraag vandaag, dan denken heel wat mensen aan ‘een nieuwe kolonie van China’. Op enkele jaren tijd is de wereld compleet veranderd voor een land als Taiwan.
Ook in Europa en België beleven we nu ons Taiwan-moment. Ook wij evolueren aan een razendsnel tempo naar een andere wereld. Lenin zei ooit: ‘There are decades where nothing happens, and there are weeks where decades happen.’ Ik ben geen fan van deze man, maar hij sloeg wel de nagel op de kop. Wij bevinden ons duidelijk in het tweede deel van zijn citaat. Begin 2020 leefden we nog in een erg rustig vaarwater. Plots zaten we midden in een pandemie. De wereld kwam tot stilstand. Een wereldwijde recessie volgde. Twee jaar later viel Rusland Oekraïne binnen. Een oorlog om de hoek. De energieprijzen stegen gigantisch. We kregen de hoogste inflatie en snelste rentestijging van de afgelopen veertig jaar. Als toetje komt er nu ook nog een groot conflict in het Midden-Oosten bij. Dit alles op vier jaar tijd. We bevinden ons in een verandering van tijdperk. Er zal een periode zijn voor begin jaren twintig, en een periode erna. Deze omwenteling zal gevolgen hebben tot ver in de toekomst. Ons aanpassingsvermogen wordt de komende tijd meer dan ooit uitgedaagd.’
‘De Westerse economie vertraagt, de Amerikaanse economie bloeit.’
Peter De Keyzer: ‘Bevolkingsgroei en economische groei gaan hand in hand. Op lange termijn staat de groei van een economie gelijk aan de groei van een bevolking. Hoeveel mensen komen erbij en hoeveel harder kunnen die mensen werken?
We zien duidelijk dat de bevolking in de twee grote Aziatische economieën, China en India, begint te krimpen. Ook in Europa daalt de bevolking. Niet zo snel als in China, maar het weegt wel op onze groei. In de Verenigde Staten daarentegen blijft de bevolking stijgen. Die Amerikaanse groei was vorig jaar al bijna vier keer zo hoog als de Europese. Hun economie doet het op korte en lange termijn een pak sterker. Migratie en een hoger geboortecijfer spelen hier zeker een rol in. Maar er zijn nog enkele andere verklaringen.
De zogenaamde Inflation Reduction Act bijvoorbeeld. Officieel gaat het om een wet om de inflatie te reduceren, maar in de praktijk gaat het om een gigantisch subsidiepakket die industrieën, bedrijven en consumenten aangeboden krijgen om investeringen aan te moedigen. Een premie als je een elektrische auto aankoopt, dat kennen wij ook. Maar in de Verenigde Staten gaan ze een stap verder. Enkel als 90% van de onderdelen van deze auto in de Verenigde Staten wordt vervaardigd, krijg je een premie. Het Zweedse automerk Polestar verplaatst daarom zijn fabriek naar de Verenigde Staten. Heel wat energie-intensieve bedrijven vertrekken vanuit Europa naar de VS. Omdat de energie er goedkoper is en ze meer subsidies krijgen. Zo worden er in Duitsland nu 20% minder fabrieken gebouwd dan in 2019. In de VS worden er daarentegen 80% meer fabrieken gebouwd dan in 2019. De Verenigde Staten zijn volop aan het herindustrialiseren. De Europese industrie is vandaag 10% hoger dan in 2008, de Amerikaanse industrie 35%. Hun economie bloeit zoals we dat heel lang niet meer hebben gezien.’
‘Het protectionisme is levendiger dan ooit.’
Peter De Keyzer: ‘Voor de eerste Wereldoorlog maakten we de allereerste bloeiperiode op vlak van globalisering mee. De wereld was één dorp, we hadden een vrij open wereldeconomie. De Verenigde Staten en Europa maakten hier deel van uit, China nog niet. En dan volgden twee wereldoorlogen en werden er massaal muren opgetrokken. De openheid van de wereld bereikte haar dieptepunt in 1946. Om dan opnieuw te merken dat muur na muur werd afgebroken. De Europese gemeenschap, het Marshallplan, de NAVO, de val van de Berlijnse Muur, de introductie van één Europese munt, het wegnemen van de handelsbelemmeringen… We overtroffen toen zelfs de globalisering van voor WOI.
Maar dan werd China op korte tijd plots veel groter. We kochten massaal Chinese producten aan en maakten China steeds rijker. Het Westen voelt zich steeds meer bedreigd en is niet meer het centrum van de wereld. De Verenigde staten beschouwt China als een bedreiging voor hun eigen welvaart, stabiliteit en veiligheid. De perfecte basis om weer voluit voor protectionisme te gaan. We beschermen meer dan ooit onze eigen economie tegen handel van andere landen. Er worden opnieuw steeds meer muren opgetrokken.’
‘Europa herbewapenen is een must.’
Peter De Keyzer: ‘Voor de oorlog in Oekraïne was Europa quasi volledig ontwapend. We leefden in vrede sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989. De legerdienst werd afgeschaft. Onze defensiebestedingen zakten zienderogen. Dat vrijgekomen geld, het zogenaamde vredesdividend, gaven we sindsdien uit aan onze sociale zekerheid en pensioenen… En plots moeten we nu zo snel mogelijk de omgekeerde beweging maken.
Finland en Zweden waren traditioneel neutrale landen. Ze wilden niet bij een alliantie horen, omdat ze hun neutraliteit wilden bewaken. De oorlog in Oekraïne zorgde ervoor dat ze plots wel tot de NAVO wilden behoren.
Diezelfde NAVO vraagt hun leden nu om 2% van hun nationaal BBP op jaarbasis te besteden aan defensie. België staat helemaal achteraan in de rij. We staan nergens op vlak van defensie. En dit terwijl het hoofdkwartier van de NAVO zich in ons land bevindt. Zo ook de Europese Commissie en het Europees Parlement. We hebben onze gas terminal in Zeebrugge en chemische installaties ter waarde van honderden miljarden in de Antwerpse haven. Maar we hebben geen luchtafweer. Als morgen Russische kamikazepiloten beslissen om Brussel te bereiken, dan moeten we hopen dat Duitsland hen tegenhoudt. Wij zijn daar niet toe in staat. Dat besef begint nu langzaamaan door te dringen. We leven in een onveilige wereld. We zijn genoodzaakt om onze defensie-uitgaven heel sterk op te drijven.’
‘Betalen voor onze CO²-uitstoot is dé stimulans om anders te leven.’
Peter De Keyzer: ‘De aarde warmt niet zomaar op. Alles wat ons de afgelopen 150 jaar rijker heeft gemaakt, vereist energie. We hebben daarom in al die jaren enorm veel CO² uitgestoten. Het heeft ons rijker gemaakt dan onze grootouders, maar ook slimmer en hoger opgeleid. Welvaart staat gelijk aan energie, en omgekeerd.
Omdat we ook in de toekomst zullen blijven streven naar die hogere levensstandaard, zullen we nog meer energie nodig hebben dan vandaag. De grote uitdaging is energie creëren met minder CO²-uitstoot. Dit zal enkel lukken als daar een prijs op gekleefd wordt. En dat zal gebeuren. Geleidelijk aan. De industrie betaalt al volop voor haar CO²-uitstoot. Ook wij als particulier zullen dat op termijn doen. Alleen dan zullen we ook massaal onze levensstijl aanpassen en op zoek gaan naar alternatieven. We halen het niet met enkel sensibilisering.’
‘Artificiële Intelligentie zal onze welvaart doen stijgen.’
Peter De Keyzer: ‘Nieuwe technologieën zorgden in het verleden elke keer opnieuw voor onrust. In de jaren vijftig kwam de kopieermachine, typistes verloren massaal hun job. De tractor werd ingevoerd, tientallen miljoenen Europeanen geraakten hun job kwijt. Ook met de komst van Artificiële Intelligentie zullen banen sneuvelen. Maar voor het eerst lopen ‘breinwerkers’ de kans om hun job te verliezen. Het zijn niet meer enkel de arbeiders op de werkvloer die bedreigd worden door een robot, maar wel de mensen die gestudeerd hebben die plots zien dat een algoritme hun werk kan overnemen. De angst voor jobverlies is er zonder twijfel. En toch wegen ook nu weer de nadelen niet op tegenover de voordelen.
Artificiële Intelligentie wordt dé technologie die onze productiviteitsgroei en welvaart zal doen stijgen. En ja, heel wat mensen zullen hun baan moeten heruitvinden of op zoek gaan naar andere professionele uitdagingen. Maar op termijn zal AI ook voor België een boost betekenen. Extra economische activiteit. Een deel van de oplossing voor ons overheidstekort. AI is een fantastische technologie die ons leven de komende jaren sterk zal veranderen.’
‘België kampt met grote uitdagingen, maar heeft opwaarts potentieel.’
Peter De Keyzer: ‘België staat voor heel wat uitdagingen: hervormingen, het begrotingstekort aanpakken, investeren in defensie, de vergrijzing opvangen… Onze welvaartsmotor staat onder druk. Moeilijke keuzes dringen zich op. Vroeg of laat komt ons land weer onder druk te staan en hebben we opnieuw nood aan een externe schok. Door de Europese Commissie bijvoorbeeld die ons verplicht om ons huis in orde te maken.
Maar net omdat we op heel wat vlakken slecht scoren, hebben we ook heel veel opwaarts potentieel. Als we deze zaken nu eindelijk eens goed aanpakken, is er geen enkel ander land dat zo snel vooruit zou kunnen gaan.
Ook nu weer zit in elke bedreiging of uitdaging een opportuniteit. ‘Het leven gaat voor 10% om wat er gebeurt en voor 90% om hoe we daarop reageren,’ is een legendarische quote van de Amerikaanse pastoor Charles Swindoll. Ook hij sloeg de nagel op de kop. Zeker als je onderneemt of ondernemend bent, kan je als geen ander uitdagingen ombuigen tot kansen. Laat je dus niet verlammen door wat op ons afkomt. Ondanks alle crisissen, winnen optimisme, creativiteit en innovatie altijd. Bovendien zijn we als mens een aanpasbare soort. Dat hebben we in het verleden al zo vaak bewezen. Zolang we daar vertrouwen in hebben, komt de groei in onze welvaart vanzelf.’
