Christian Van Osselaer: ‘Ik heb in de eerste plaats een passie voor het leven en de natuur. Ik ben wetenschapper van opleiding. Na mijn studie bio-ingenieur aan de ULB heb ik er een doctoraat behaald. Ik was altijd dol op leren en uitdagingen aangaan. Al op jonge leeftijd vroeg ik me af of we de natuurlijke rijkdommen niet intelligenter en duurzamer konden exploiteren. Als mens moeten we allemaal ons steentje bijdragen tot de verbetering van onze levenskwaliteit en tegelijkertijd onze milieu-impact onder controle houden.
Toen ik aan mijn proefschrift werkte, heb ik dankzij mijn promotor aan de universiteit de CEO van de groep Floridienne ontmoet. Hij was meteen bereid om me te steunen bij mijn onderzoek en heeft me daarna overtuigd om in de privésector te stappen. Ik denk dat hij bepaalde kwaliteiten in mij zag waarvan ik me toen nog niet bewust was. De goesting om te ondernemen bijvoorbeeld. In 2008 hebben we dankzij Floridienne Biofirst opgericht, de eerste groene holding. Biobest was één van onze grootste successen.
In 2021 verliet ik deze bloeiende groep om mijn eigen bedrijf op te starten. Een bedrijf dat eveneens met natuurproducten werkt, maar met een sterker ontwikkelde maatschappelijke en ecologische insteek. Samen met Dimitri Moreels richtte ik het Belgische Envirium op. We leggen ons toe op de productie, verwerking en verkoop van natuurproducten voor verschillende sectoren: de voedingsindustrie, de cosmetica en de gezondheidszorg. Deze drie sectoren worden bevoorraad door zeven dochterondernemingen in vier landen: België, de Democratische Republiek Congo, Madagaskar en Papoea-Nieuw-Guinea. We produceren koffie, cacao, chiazaad, kinabast (voor de tonic van gin tonic, maar ook voor malariamedicijnen), ruwe enzymproducten op basis van het melksap van vruchten, vanille, groene peperkorrels, suiker, enkele geneeskrachtige planten en tot slot fairtrade en biologische ananas en lychees.
Ons businessmodel steunt op de samenwerking met kleine, lokale landbouwstructuren. Een van de pijlers is de bescherming van de biodiversiteit, die de kern vormt van onze activiteiten. We werken vandaag samen met meer dan 30.000 families via onze verschillende projecten. De beschermde gebieden, zoals natuurparken bijvoorbeeld, hebben een rijke biodiversiteit en zijn dus ontzettend belangrijk voor onze planeet. Maar de omliggende gemeenschappen bekijken deze projecten voor natuurbehoud niet altijd positief. Want ze ontnemen hen bepaalde natuurlijke rijkdommen of inkomsten doordat ze er niet meer mogen jagen, de grond bewerken of hout kappen. Deze beschermde natuurgebieden kunnen worden opgevat als een negatieve factor voor hun levenskwaliteit. Dat motiveert ons om aan de buitenrand van beschermde gebieden economische weefsels te ontwikkelen die deze gemeenschappen opnieuw werk, fierheid en inkomsten verschaffen zodat ze in ruil daarvoor rechtstreeks en onrechtstreeks bijdragen tot de bescherming van deze gebieden.’
Een ander businessmodel
Christian Van Osselaer: ‘We zijn betrokken bij meerdere natuurparken in de wereld, waaronder het Nationaal Virungapark (in de Democratische Republiek Congo). Dit park is het meest biodiverse beschermde gebied van Afrika. Er leven meer dan duizend zoogdier-, vogel-, reptiel- en amfibiesoorten, naast een derde van de wereldpopulatie berggorilla’s die met uitsterven bedreigd zijn. De streek is helaas ook al twintig jaar een oorlogszone. Het project Virunga Chocolade is ontstaan uit een partnerschap tussen Envirium, het Virungapark, een Zweedse stichting en twee Belgische chocolatiers. Dominique Persoone is er eentje van. Het gaat om een chocoladefabriek die gebruik maakt van de plaatselijk geteelde cacao. De cacaobonen worden lokaal verwerkt tot chocolade en dit eindproduct wordt zowel ter plaatse verkocht als geëxporteerd. Steeds grotere volumes worden naar Europa uitgevoerd, en weldra ook naar de Verenigde Staten. Het is in de eerste plaats een heel lekkere chocolade, met karakteristieke noten van citrusfruit en bloemen. Omdat de productie volledig lokaal gebeurt, blijft de impact van transport en CO2-uitstoot beperkt, des te meer omdat het project 100% op hernieuwbare energie functioneert.
Deze chocoladefabriek is een sociale onderneming. Elk jaar verliest het Virungapark bewakers die hun leven geven om de biodiversiteit te beschermen. De volledige winst van de chocoladeverkoop wordt in eerste instantie in een fonds gestort, waarmee we de weduwen van deze bewakers in hun levensonderhoud kunnen voorzien. En wanneer vacatures vrijkomen, werven we eerst deze weduwen aan als ze zich bij het project willen aansluiten. De overige inkomsten en winsten worden rechtstreeks geïnvesteerd in de bescherming van het park. Omdat het een oorlogszone is met heel weinig toekomstperspectieven voor de jeugd hebben we gemerkt dat de creatie van activiteiten en jobs deze jongeren de kans geeft om de rebellengroeperingen te verlaten en in een van de projecten te stappen, waardoor ze uitzicht hebben op vast werk en bijgevolg een toekomst. Dit was in eerste instantie niet een doel op zich, maar we beseffen nu wel dat dit een extra dimensie geeft aan het project.
We hebben hetzelfde beschermingsmodel ontwikkeld in de andere landen waar we actief zijn. Papoea-Nieuw-Guinea bijvoorbeeld is het grootste tropische eiland ter wereld en heeft het op twee na grootste tropische regenwoud, na het Amazonegebied en het Congobekken. Het is een enorm gebied van endemische planten- en diersoorten en natuurlijke diversiteit. We hebben er samengewerkt met de lokale bevolking om de vanillecultuur te ontwikkelen. Deze activiteit heeft veel meer waarde voor hen gecreëerd dan de verkoop van mijn- of bosbouwlicenties. We zijn fier te kunnen aantonen dat het mogelijk is om meer waarde te scheppen door het milieu te beschermen dan door het te vernietigen. Na de succesvolle commerciële ontwikkeling met de mensen ter plaatse hebben ze aanvaard om de overheidsbescherming van hun bossen aan te vragen. Daardoor konden we in 2022 9000 hectare beschermen. Dit jaar zijn we op weg om 150.000 hectare extra toe te voegen aan het beschermd gebied. Voor de eerste keer in de geschiedenis van het land konden bosbouwers, die gekomen waren om hun bomen te kappen, worden tegengehouden dankzij deze overheidsbescherming, die de plaatselijke bevolking recentelijk had verkregen. Onze grootste motivatie is om onze modellen geloofwaardig te maken. We zijn nog een kleine structuur, maar we willen bewijzen dat het mogelijk is om anders te werk te gaan.’
Beslissen over de toekomst van onze planeet
Christian Van Osselaer: ‘Ik denk dat we als individu allemaal de mogelijkheid hebben om een duit in het zakje te doen op het gebied van maatschappelijke en ecologische verantwoordelijkheid. We mogen niet wachten op initiatieven van anderen. We kunnen slagen als iedereen gaat beseffen dat elkeen iets kan en moet doen. Er zijn geen eenvoudige of gemakkelijke oplossingen, maar ze moeten collectief gedragen worden. We hebben de mogelijkheid om te handelen als individu, maar ook als privéonderneming. In plaats van andere zelfstandigen raad te geven, wend ik me liever tot hen met een verzoek: start projecten op rond maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid. Vind iets wat u kan motiveren en wat u ligt en integreer die programma’s in uw plannen. En start er zo onmiddellijk mee, als u dat nog niet hebt gedaan.
We beleven een ongeziene crisis in de geschiedenis van de mensheid, waarvan we vandaag nog maar een fractie van de gevolgen zien. Zoals Charles Darwin heeft gezegd, zijn het niet de intelligentste of sterkste soorten die overleven, maar degene die zich het best aanpassen aan veranderingen. Alles rondom ons is veranderd: het milieu, het klimaat, de maatschappelijke verhoudingen in onze samenlevingen, maar ook de noord-zuid- en zuid-noord-migratiestromen. De verandering is een feit en we moet ons aanpassen. In de komende tien jaar gaan we echt beslissen over de toekomst van onze planeet, en dus de onze. Het zou jammer zijn dat mensen hun inspanningen voor een beter leven stopzetten. Door zorg te dragen voor onze planeet dragen we ook zorg voor onszelf.
We beschikken over technologieën, kennis en buitengewone tools die tot voor kort niet bestonden. Het is belangrijk om alle generaties te betrekken bij deze aanpak. We moeten onze economische, maatschappelijke modellen en onze exploitatie van de natuurlijke rijkdommen herzien. Ik ken geen ander tijdperk waarin mensen zoveel zin aan hun bestaan en hun werk kunnen geven. Dat zou een extra motivatie moeten zijn om deze grote uitdaging tot een goed eind te brengen. Met Envirium proberen we enkele voorbeelden te tonen en geloofwaardigheid te creëren rond onze activiteiten. Niemand kan op alle domeinen actie ondernemen. Het is vooral belangrijk dat iedereen doet wat binnen zijn of haar mogelijkheden ligt. Vele kleintjes maken ook in dit verhaal één groot. Zo dragen we uiteindelijk toch allemaal bij tot de grootste globale uitdaging ooit.’
